Зараатай замбуулин...

Ажил гэж хүзүү хоолойгоор татаад... Уйлах ихдэж, инээх багадаад... Гэтэл толгой өвдөөд... Шинэ өдрийг ингэж гомдоллож эхэлжийгаа нь гүэ мөн харамсалтаймаа. Маргааш өглөө үүрийн таван жингээр Сүхбаатар аймаг руу явахаар боллоо. Тэндээ хоёр хоноод цаашаа Дорноговь, тэгээд Хэнтий... Таван сард зүүн аймгуудаар аялан тоглолт хийнээ гэж... Намайг байхгүй хоорондуур та нөхөд манай гэрээр хаа нэг шагайж авдар савыг маань тоос шорооноос нь салгаж байгаарай. Тэгээд тавдугаар сарын 10-нд хальт хотод ирэхээрээ та нөхөдтэй тааралдах байхаа хэмээн найдав.

Цааш унших...

Зүүд...

2009-4-8,1:37 PM
Ёоооё шөнөжингөө хар дарж зүүдлээд... Дахиж энэ яваа насандаа тийм эргүү кино үзэхгүй ээ. Ажлынхан бүгдээрээ яриад л, гэрт очихоор дүү нар үзээд байхаар нь "Эхнэрийн урхи" гэдэг киноны сүүлийн ангиудыг үзсэн юм л даа. Өчигдөр ээжийнхээ гэрт очиж уулзахад "Миний охин наад нүдээ хайрлаарай. Байнга юм бичиж, уншиж байдаг хүн" гэж захиж байсан юм. Орой нь гэртээ ирээд нөгөө киногоо үзэж байтал тэр нэг дүү охин нь ширээний өнцөгт нүдээ цохиод унаж байгааг нь хараад цочоод телевизээ унтраагаад унтаад өгсөн юм л даа. Гэтэл яав? Шөнөжингөө сохорч байна гэж зүүдлээд. Зүүдэнд охин, хүү хоёр маань их том болчихсон байгаа тухай би бодоод л... Ямархуу залуу болсон бол хүү минь гэж ирээд л уйлаад байх юм... Түй түй түй... Тэгээд муухай зүүдийг хүнд ярьвал биелдэггүй гэхээр нь бичих гэж өглөөжингөө оролдлоо. Болдоггүй... Арай гэж нэг юм...
Аа харин тэр киноны тухай өнөөдөр хэсэг бодлоо. Амьдрал хэцүү, хатуу. Гэхдээ тэр кинон дээр хэтэрхий ээдрээтэй болгох гээд ядаад хаячихсан нь илт мэдэгдээд... Тэгээд ч амьдрал тэр чигээрээ нулимс, үзэн ядалт биш. Угаасаа үзээд байх ч хэрэг алга. Тэр киноноос амьдралд хүн авч, нохой шиншихээр юу ч алга. Ингэж хүнд өширх гэж заагаад байгаамуу хаашаа юм бэ бүү мэд. Угаасаа ямар эхнээс нь үзээд улаан фанат нь болчихсон биш. Гай гай өнөөдрөөс эхлээд үзэхгүй...



Сэтгэгдэл:

Олон ангит кино чинь хүнийг донтуулдаг юм шүү дээ. Миний со киноноос донтож үзсэн 2 кино байдгийн. нэг нь "Элсэн цаг" нөгөө нь "цагаан шөнө ч билүү" юу билээ нэг тиймэрхүү кино.
Одоо бол со киноноос нэг ангитыг л юу юм гэхээс олон ангитад авах юм байхгүйээ. Одоо гарч байгаа нь хорт хавдар өвчин энээ тэрээ байхгүй гээд манайхаан үзээд байгаа ийн. Үнэн ядаргаатай. Тэрнээс болоод орой гардаг сонирхолтой нэвтрүүлгүүдээ би үзэж чадахаа байсийшд. Ямар сайндаа л дахиад зурагт авий гэж шийдэхийн. үнэн лайтай
Бичсэн: Hvsliinjiguur хэзээ: 2:05 PM, 2009-4-8 | Холбоос | Засах | Устгах

Уг нь би тэр солонгос сериалуудыг ерөөсөө үздэггүй юм. Харин бараг л 90-ээд оны халтар царайт шиг амтай бүхэн яриад байхаар нь 1 удаа үзсэн чинь сонирхолтой бйахаар нь дараалаад хэдэн анги үзсэн чинь сүүлдээ уур хүрээд байдаг болчихсон. Эргүүтээл гомбоотоод байхын тэр хэдэн юмнууд. Анх үзэхэд 70хэддүгээр анги гарч байсан. Шууд ойлгосын шд. учрыг олох гэж эхний ангиудбг үзэх хэрэггүй юм байна лээ
Бичсэн: director хэзээ: 2:05 PM, 2009-4-8 | Холбоос | Засах | Устгах

Ер нь өширхөөд ч яах юм билээ дээ тиймээ, болж өгвөл тэр олон ангитуудыг үзэхгүй байсан нь дээр. Тэгээд ч ядарсан үед үзсэн харснаа шууд өөр дээрээ тусгаад зүүдлэж байна шүү, хавар бүр тэр тусмаа мэдрэл эмзэгшсэн байгаа. Би аймшгийн кино үзэж чадахаа болиод удаж байна.
Бичсэн: Melody хэзээ: 2:06 PM, 2009-4-8 | Холбоос | Засах | Устгах

хнн
Монголчууд хайран цагаа энэ солонгос цувралуудад үрж байна даа Чи ч бас, заримдаа би ч бас хнн
Бичсэн: bbaasanjargal (зочин) хэзээ: 2:29 PM, 2009-4-8 | Холбоос | Засах | Устгах

энд бас эхнэрийн урхинаас болж ийм юм болоо юу энэ кинуу ч олон юм болгож байнадаа хэ хэ гэж буруу хараад хэвтэлтэй нь биш үзээл байхы хийсэн үйлдэл гарч байгаа болгоныг шүүмжлээд гэрийнхэндээ дандаа загнуулна тэгээл ийм тэнэг кинуу үзлээ гээд хэрүүл хийнэ үнэн залхжийнаа хаана л энэ кину ярьсан хүмүүс big grin
Бичсэн: dao хэзээ: 3:45 PM, 2009-4-8 | Холбоос | Засах | Устгах

Өө тэр кинууг чинь үзэхгүй байя гэхээр нүдээ дараад чихээ дараад хэвтэх хэрэг гарж байгаам. Үзэхээр ингэж зүүдэнд орж гай лай болоод... ГЭхдээ гэрийнхэнтэйгээ зөвшилцөөд өнөөдрөөс үзэхгүй байх шийд гаргасан. Бас ажлынхандаа энэ кинууны турхй надад ярихгүй байж тус болооч гэсэн мэдэгдэх хуудас хүргүүлсэн байгаа... happy
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:21 PM, 2009-4-8 | Холбоос | Засах | Устгах

асуудал байна...
нэг со кинуу ийм их асуудал үүсгэх гэждээ...энэ яаг со кинополитик.цагаан замаар Монголыг залгиж явна. би ч үздэггүй болхоор мэдэхгүй юм. гэхдээ бүгдээрээ согоор толгойгоо угаалгахгүй бая...
сайхан зүүд зүүдлээрэй...
Бичсэн: tataatungaa хэзээ: 10:23 AM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

Аан нээрээ өнгөрсөн шөнө гоё зүүд зүүдэлсэн. Би ч ер нь нэг их зүүдлээд байдаггүй, тэгээд ч зүүдээ санадаггүй байсийн. Харин ойрын өдрүүдэд байнга л зүүдлээд зүүдээ санаад байгаа
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 10:34 AM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

ee burhan min. bitii tiim demii yum uzej bai.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 10:34 AM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

Дэмий кинууг өчигдрөөс эхлэн таслан зогсоогоод үзэхээ больсон. Тэрний оронд сайхан унтаж байвал амралт болно.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 11:10 AM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

киног киногоор нь хүлээж авах хэрэгтэй байх даа.
Бичсэн: Friska хэзээ: 11:22 AM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

Киног киногоор нь хүлээж авахын тухайд ч зөв л дөө. Санал нийлэв. Гэхдээ л урлагархуу юм болохоороо ямар нэгэн зүйлийг хүнд өгч байх ёстой л байх. Харин сүүлийн үед телевизүүдийн гаргаж байгаа сериалууд юу өгчийгааг бүү мэд. Миний үзсэн анхны бас хамгийн сүүлийнхнь сериал энэ байв. Ерөнхийдөө 12-13 ангийг нь л үзсэн байх даа. Тэгээл шал дургүй хүрсэн.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 3:04 PM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах


Цааш унших...

Ээжээ

2009-4-10,3:44 PM
- Үгүй ээ, манай энэ мөн хачин хүүхэд юм аа. Айл амьтны хүүхдүүд хар үүрээр босоод хичээлээ хийгээд гадаа цэцэрлэгт сууж байхад босохгүй, ногоороол
- Ээж, жоохон унтъя л даа, та ямар сонин ийн. Нойр хоолондоо сайн бол ажил аяндаа бүтдий шдээ
- Юу гэнээ. ХН...
Хэд хоногийн дараа
- Хөөш чи босоочээ. Конкурс гээд хүүхдүүд бужигнаж байхад унтаад. Ёстой хаанаас нь гардаг нойр вэ? Бос гэжийна чамайг.
- Тэгээ яасан бэ 8 болчиймуу?
- Болох гэжийнэ. Аяга цай уугаад явж үз.
Орой нь
- Ээж танд хэлээ биз дээ. Нойр хоолондоо сайн бол...
- Үгүй ерөө.
- Яасан би чинь Багануур дүүрэгт ирсэн МУИС-ийн Сэтгүүл зүйн ангийн ганц хуваарийг нь авчихлаа шд.
Ээж минь ирж явна гэнэ. Өрийг нь өмлөн төрсөн охин нь одоо л таныгаа ойлгож байна. Аавын гэрээс гарч тусдаа амьдраад уджээ. Хааяахан очиж ганц нэг хононо. Бусдаар гийгүүлсэн юм байхгүй. Би ч муу гэхэд дэндүү муу охин юм даа. Өдөр хоног намайг хүлээхгүй хөвөрч, ээжийн минь үс аль хэдийнэ бууралтчихаж. Ямар их санаа вэ? Цаг хараад л... Ээжийгээ тосож авах гэж догдлоод л... Уул нь миний ээж цэл залуу юм шд. Дөнгөж 40-н хэдтэй. Хүүхдүүдийнхээ төлөө өмөрсөөр үс гэзэг нь цайчихаж. Ээж минь тандаа хайртай шүү.


Сэтгэгдэл:

big hug big hug big hug
Бичсэн: Hvsliinjiguur хэзээ: 4:07 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

би одоо болтол дуудуулдийн big grin
Бичсэн: dao хэзээ: 4:08 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

mmm.. zeregle-n eej bas 40garantai. eejiigee sanav. sad
sanah setgeliig sedreej ogson gerlee-n eejid talarhav. urt udaan nasalhiig eroov.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:10 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

dao chi bolildoo duuduulaal ai!

husliin chinii jiguur tasarchij.uchir n mamaig setgegdel bichij baih ued neg ch setgegdel baihgui baisiin.dahiad gomdov not talking
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:12 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Ээжээрээ дуудуулж сэрэх сайхан. Маргааш өглөө дуудуулж сэрнэ гэж бодож байгаа. Ээжүүд нээрээ хөөрхөн шд. Манай охин нэг удаа "Заавал ээжид тэврүүлж явна" гээд гудамжинд уйлаад. Тэгсэн чинь миний ээж, миний охиноос намайг өмөөрч уурлаад "Хүүхэд тамлаа..." гээд л үглэж билээ.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:18 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

заримдаа бүүр албаар дуудуулахр гэж сэрчээд сэрээгүйм шиг хэвтмээр санагдаад байдын big grin
Бичсэн: dao хэзээ: 4:21 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

big hug angel happy
Бичсэн: ketchup хэзээ: 4:24 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Яг тэгдийн. Гэхдээ яагаадыг бүү мэд. Ээжийг манайд ирэхээр, эсвэл би аавындаа очихоороо нам унтаад байдын.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:24 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

eejiigee sanaj bn.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:25 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Шал хөндлөнгийн хүнүүс тэг ингэ гэвэл дургүй хүрэх нь ойлгомжтой. Ээжийнхээ өврөөс гараад, өөрөө үр хүүхэдтэй болоод ирэхээрээ ээжийгээ бүүр сайн ойлгодог юм билээ. Зарим үед "Та үглээд байхын. Би уул нь мэдэж байгаа шдээ" гэж том толгойлдог байснаа мартаад хүүхдүүддээ "Хүүе тэгээрэй, ингээрэй" гээд илүү үглээл суужийдийн.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:28 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

erhelj baigaa n terdee. hehe. setgel sanaa amar taivan heseghen ch gesen hen negnii hair enhriilel dor erhelj baigaa n l ter baihdaa.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:29 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Ээж бид хоёр хамт зураг авхуулваа намайг их сургуульд орсон жил. Тэгээд дараа нь намайг хүнтэй суугаад хүүхэд гаргасны дараа ээж альбом үзэж сууснаа "Гэрлээ энэ надтай адилхан эмэгтэйг хэн гэдэг вэ" гэж асуужийна. Очоод харсан чинь бид хоёрын зураг. Би бүүр татаж унаад, элгээ хөштөл инээж билээ. Хамт авахуулсан зургаа ганцхан хувь угаалгаал өөртөө хадгалчихсан байгаам даа би. Тэгээл хэдэн жил өнгөрчихөөр ээж өөрийнхөө өөрчлөгдсөнийг гайхаал
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:32 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

хэхэ. юун хөөрхөн юм. гэхдээ бид ч бас адилхан хөгширнө гэхээр хорвоо бас тэгжийгаад заримдаа их шударга гэдэг нь харагдаад байгаам шүү.
Бичсэн: ketchup хэзээ: 4:34 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

hehe.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:36 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Аа бас ийнгэсийм байна. Ээжийн тухай дурсамжууд дандаа гоё. Би төрөх гээд эмнэлэгт хэвтвээ. Эмч "Өнөө магаашдаа төрөхгүй, эмчилгээ хийнээ" гэжийнэ. Тэгэхээр нь ээжийг явж унт гэчихээд байж байсан чинь шөнө гэнэт өвдөөд гэрийнхэндээ хэлж амжилгүй төрчихлөө. Охинтой болоод... Өглөө нь ээж цай бариад ирсэн чинь сувилагч "Тогоон чинээ гэдэстэй охиноо авчирч хаячаад" энтр гээл загнаж. Ээж цайгаа ч өгөлгүй уйлаад буцаад гүйчихсэн байгаам. Тэгээд гэрийнхнийг бүгдийг нь командалаад дагуулж ирээд, эмнэлгийн цонхны доор жагсааж байсийн.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:43 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

hehehe. saihan dursamj baina. saihan eej baina. hairaa gej..
saihaaan.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:47 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

хахахахахха. хөгшин хүнийг уйлуулаад яадаг эмч вэ тэр хэхэ. хөөрхөн дурсамж вэ.
Бичсэн: ketchup хэзээ: 4:47 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Би чинь ээжийн өмчнийх нь ганц охин нь байхгүй юу. Наймдугаар ангид ортол эгч гэрийн ажил хийгээд, эгчийг тусдаа амьдарсан чинь дүү халааг нь аваад. Ээжийн эрх шар энтр гэж хамаатан саднууд одоо болтол намайг ярьдийн. Эгч нэг удаа ээжид аймаар гомдоод "Би ямар таны охин биш. Гэрлээ, Гэрлээ л гээд байдаг биз дээ" гэж уурласан гэсэн. Ээж харин өөдөөс нь "Дүүтэйгээ барьцаад ичдэггүй юмуу, зөнөж үхэх гэж байж" гээд бүүр их уйлуулчихсан гэсэн.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:53 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

hehe zonoj uheh gej baij geed uiluulchihsan hehe.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:54 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Миний муу эгч чинь уул нь надаас нэг их олон насны зөрүүгүй шд. Ээж жоохон дэндүүлчихгүй юу
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:57 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

eej nar tegej l baidii.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 5:02 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах
Тэхх.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 5:05 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

hehe eej nar ingeheeree goeshd kk
Minii tsagiin zagbar soligdtson tanisangui shd hehe
Бичсэн: piglet хэзээ: 6:33 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

манай нагацын хүүхэд дандаа л ааваараа дуудуулж босдог. Бид нар шоолоод л байдаг юм. Өөрөө аав болох гэжийж ааваараа дуудуулаад л. Ээж дандаа нэг их гоё зүүд зүүдлэж байхад яг бос бос гэдийн. бүр сонион. Заримдаа унт унт гээд хөшиг нээчихнэ, эсхүл унт унт гээд шал угаагаад түжигнүүлээд угаалгын машин асаачихна даа
Бичсэн: dadido хэзээ: 9:25 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Ээжээрээ дуудуулж сэрэх төлөвлөгөө тасрав. crying Өчдөр орой унтах гэж байсан чинь ажлаас утасдаад өглөө маш эрт ир гэсэн учраас өөрөө хар үүрээр ээжийгээ унтаж байхад сэмхэн босоод гараад ирсэн. Маргааш л...
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 9:54 AM, 2009-4-11 | Холбоос | Засах | Устгах

харьд байгаа мань мэтийг бэтгэрүүлсэн, багын дурсамж сэдрээсэн гоё дулаахан бичлэг үү энэ чинь
Бичсэн: Gishuut хэзээ: 10:34 AM, 2009-4-11 | Холбоос | Засах | Устгах

ээж сансан сэтгэл хүн бүхэнд байдаг харин бичлэгийн хувьд тааруухан болсон байна.
гэхдээ таалагдлаа санаа нь
Бичсэн: Эх орон, Газар шороо хэзээ: 2:06 PM, 2009-4-11 | Холбоос | Засах | Устгах

Газар шороо-д. Сэтгэгдлээ хуваалцсанд баярлалаа. Найз нь үнэндээ хүмүүст таалагдах гэж бичдэггүймөө. Өөрөө өөрийнхөө санааг бичиж тэмдэглээл.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 2:11 PM, 2009-4-11 | Холбоос | Засах | Устгах


Цааш унших...

Хүмүүс ингээд байхын...

Өөртөө яагаад зовлон зохиогоод байгаан?
2009-4-9,5:08 PM
Ингэж нэг хүнээс асуумаар санагдаад байгаан? Хэн ч тэр тусмаа би чамд юу ч амлаагүй байхад яагаад хүлээгээд байгаа юм бэ? Надаас юу ч хүлээх хэрэггүй. Тэр сэтгэл гээч чинь аль уже өөр хүнийх болоод өөр тийшээ нисээд явчихсан. Харин би нисч одсон сэтгэлээ түүнтэйгээ хамтад нь жижигхэн зүрхэндээ хадгалаад итгэлээр гэрэлтэн амьдарч явна. Зүгээр л өөрийнхөө бодолд хэтэрхий итгээд түүнийгээ бодит амьдрал дээр байхгүйг нь мэдсээр байж шаналах шаардлага байгаа гэж үү? Зүгээр л амьдралд сэтгэл хангалуун бай. Уйлах шалтгаан зөндөө байхад ганцхан өөрийнхөө муйхар бодолд итгэж уйлах нь хэтэрхий өрөвдөлтэй юм биш үү? Уйлах ёстой хүн нь би гэж хэлэхгүй ээ. Энэ амьдрал хатуу ч гэлээ хайрламаар зүйл олон байгаа. Би түүнд итгэдэг. Ингэж хэлээд утсаа тасалж, мессэжэрт нуугдчихмаар санагдаад байна. Гэхдээ би тэгж чадахгүй ээ... Яагаад гэвэл би өөрийнхөөрөө байх дуртай. Зугатах бүүр дургүй. Надаас үг, үйлдэл хүлээх хэрэггүй. Би өөрийнхөө байгаа байдалд сэтгэл хангалуун байна гэж өөртөө итгүүлж ядаж яваа амьтан шүү дээ. Зовлонг чинь сонсох бүр дургүй хүрж, хажууд байсан бол цохиод унагаамаар санагдаад байна. Хэтэрхий эрхэлж байгаан бишүү энэ амьдралд. Надаас юу ч хүлээх хэрэггүй. Тийм болохоор өөрийнхөөрөө амьдар. Амьдрал урт, тэгээд баян. Чи сайхан амьдрана. Итгэж байна. Чамайг ингээд сураггүй алга болчихвол би ч гэсэн жаргалтай болно. Итгээрэй. Уншаад бушуухан алга болоорой.


Сэтгэгдэл:
sad
Бичсэн: ketchup хэзээ: 5:30 PM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

big hug
Бичсэн: Зочин хэзээ: 5:43 PM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

saihan bna
ene ehnii asuult hariulhad ih hetsuu em shig hirnee amarhan shig bgaa en manaihaa ene asuultiig oortoo tabij uzeerei

big hug
Бичсэн: amaraa (зочин) хэзээ: 5:46 PM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

би ойлгохгүй юм байнаа гэчдийм уу хэ хэ sad
Бичсэн: dao хэзээ: 6:08 PM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

Хүмүүс ойлгохгүй байгаан болов уу? Энэ сээгийнүүдийг би ер ойлгохгүй байна. Тэгвэл зориулж бичсэн хүн нь ойлгоогүйн байна л даа.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 6:14 PM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

хайраа гэж...
чи өөрөө яагаад хүлээгээд байгаан? учир нь итгэл найдвар хамгийн сүүлд мөхдөг юм. тэр тусмаа хайр... энэ ХЭН нэгэнд зориулагдсан юм шиг байна. харин тэр ХЭН лав хүн бишээ...
Бичсэн: tataatungaa хэзээ: 11:23 PM, 2009-4-9 | Холбоос | Засах | Устгах

Татаатунгаа-д: Би хэнийг /юуг/ ч хүлээгээгүй ээ. Итгэл найдвар, мөрөөдөл, хүсэл минь тасраагүй. Тасрах л юм бол үхнэ шд. Тиймээ энэ хэн нэгэнд зориулагдсан. Гэхдээ тэр хүн шд.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 9:26 AM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

үнэнийг шууд нүцгэлээд биччихсэн байна шд энд
Бичсэн: Gishuut хэзээ: 10:17 AM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Нүцгэн үнэн... Мангар таалагддаг байшт энэ үг
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 1:48 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

нэхххх танил бус загвар байшд. өөр газар орооод ирцийм шиг...
Бичсэн: ketchup (зочин) хэзээ: 2:05 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Хуучин загварыг олон хүн сонгосон болтой юмаа. Тэгээд шал өөр хүний шал өөр бичлэгийг хүнүүс намайг бичсэн гэж эндүүрээд байна эндүүрээд байна.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 2:07 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

чамайг нөгөө өөрчлөлтөө хийгээд эхэлцийм байх гэж бодлоошд big grin
Бичсэн: dao хэзээ: 2:12 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

biznesiin nutseg unen geed neg leektsiig alban shahalt, urilga zarlagaar harjeej bilee. gehdee gerelee ho ene ugiig oort helchuul chamd iluu amar baina baihaa! te?
Бичсэн: zeregle хэзээ: 3:22 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Өө харин өөрт нь хэлэх гээл блогоороо дамжуулаал. Уулзах боломж алга. Хотод байхгүй болохоор. Тэрнээс биш сайхан нүүр нүүрээ харж байгаад инээж байгаад хэлвэл надад амар байхсан.
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 3:29 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

shuluun shudarga ug ch zohison gazraa saihan setgeliin kaif shuu.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:03 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах
Тийм. Амьдралд дандаа сэтгэл дундуур байдаг. Тэгээд түүндээ итгээд бүүр дүрдээ орчихсон хүмүүс байхын. Мэдэхгүй юм. Эсвэл би бүүр тэнэг болчихсон юм болов уу
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:06 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

yag l naad asuudal chin nadaa bas baina. zeregle n bugdii n bichsen baigaa. asuultguizdee te.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:13 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах
С
анаж байнаа. Тэгэхдээ өчигдөр бичсэнээс хойш нэг их төвөг болсонгүй ээ. Намайг ойлгож байгаад нь баярлаал
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:16 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

zeregle ene asuudlaa dahij nygtlaad shineer siiruulsiin. onoodriin bichleg. bayarlaj baigaad zugeeree l gedegdoo.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:18 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Өнөөдрийн бичлэгийг олж хараагүйм байна. Гэхдээ одоо ороод үзчихвэл нэг их оройтоогүй байх хэмээн найднам
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:19 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Сэтгэл гэдэг эмзэг болохоор сэрүүн зүүдэндээ би уйлнаааа
Бичсэн: yuki хэзээ: 4:20 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах
tegej uilhaas zalhaad udjiinoo yuki.

gerlee oroitooguiee.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:26 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

уйлооо уйл уушиг сайжирна
Бичсэн: yuki хэзээ: 4:35 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

uushig saijirdag n unen bol uilii. unen beez?
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:41 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Уйлжииж хүн майлжийж мал болдог гэсэн шд
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:44 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Хүн болчуул гэцүү ен тэ?
Бичсэн: yuki хэзээ: 4:48 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

hurdan hun bolmoor baina uilhaas zalhjiin.
Бичсэн: zeregle хэзээ: 4:48 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

Хүн болмоор байвал уйлаад л байх хэрэгтэйм бишүү big grin дээрх үгнээс иш татвал. Гэхдээ хүн болчуул олон юманд сэтгэлээ чилээх хэрэг гарах байхаа. Одоохондоо өөрийнхөө хэмжээнд хүн байхад хангалттай байхөө
Бичсэн: gereltuya хэзээ: 4:56 PM, 2009-4-10 | Холбоос | Засах | Устгах

ZAZA Mailaad baihaas... mun uu?
Бичсэн: tataatungaa хэзээ: 6:38 PM, 2009-4-13 | Холбоос | Засах | Устгах


Цааш унших...

Òàõèðûã íü òýãøèëæ, äóòóóã íü ä¿¿ðãýíý

Òýðãýíöýðòýé, öàãààí òàÿãòàé, ñîíñãîëûí àïïàðàòòàé õ¿ì¿¿ñèéã áèä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé ãýæ бид íýðëýäýã. ªñ÷ õºãæèõºä íü áèå áÿëäàð, îþóí ñàíààíû õóâüä áýðõøýýë ó÷èð÷ áàéãàà áîëîõîîð íü òýäýíä èéì òîäîòãîë ºãñºí áàéõàà ãýæ îéëãîäîã. Ýð¿¿ë ñàðóóë àëõàæ ÿâàà áèäýíä òýãýõýýð õºãæèõºä ÿìàð íýãýí áýðõøýýë òîõèîëääîãã¿é ãýñýí ñàíàà ýíäýýñ ãàð÷ áàéãàà þì. Äýëõèéä 650 ñàÿ ãàðóé õºãæëèéí áýðõøýýëòýé хэмээн данслагдсанаас 80 õóâü íü õºãæèæ áóé îðíóóäàä, ÿëàíãóÿà Àçè íîìõîí äàëàéí á¿ñèéí óëñóóäàä áàéäàã áàéíà. ªìíº íü áèä òàõèð äóòóó õ¿ì¿¿ñ ãýæ òýäíèéã õàðàãäàõ áàéäëààð томъёолдог áàéñàí áîë îäîîíû õýëæ çàíøñàí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýä ãýñýí íýð òîìú¸î ÷ áóðóó òóõàé ìýðãýæëèéí õ¿ì¿¿ñ ÿðüæ áàéíà. Äýëõèé äàõèíû îéëãîëòîîð áîë “disable” áóþó ÷àäâàð àëäàëòòàé ãýñýí ¿ã àæýý. Õýäèéãýýð èäýæ óóõ, ºìñºæ, ç¿¿õýýð äóòàõã¿é ÷ ãýñýí ñýòãýë ñàíààíûõ íü õóâüä òýäíèéã äýìæèõ, íèéãýì òýäíèéã þó ÷ ÷àäàõã¿é ãýæ áóñ áèäíèé àäèë õ¿í ãýäýã óòãààð íü õ¿ëýýí àâàõ, òýä ÷ ãàð õàðæ ñóóõ áóñ ººðñäèéíõºº òºëºº àæèëëàæ àìüäðàõ ó÷èðòàé. ßâæ ÷àääàãã¿é òýðãýíöýðòýé õ¿¿õäýý ñóðãóóëüä ºãºº÷ ãýõýä “ªº, íààäàõàä ÷èíü õîîë ë áàéâàë áîëäîã þìàà ãýñýí” õºäººíèé ýðèéí òóõàé ÿðèà тэднийг íèéãìýýñ õýðõýí òóñãààðëäàãèéí õàìãèéí òîì æèøýý.


Ìàíàé óëñàä 1992 îíîîñ ýõëýí Хºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäèéí íèéãýì õàìò îëíû äóíä ñýðãýýí çàñàõ “Òýãø ä¿¿ðýí” õºòºëáºð õýðýãæèæ áàéãàà áºãººä òóõàéí ¿åä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäèéã òàõèð äóòóó õýìýýí нэрлэдэг áàéсíààñ òóñ õºòºëáºðèéí íýð ¿¿äýëòýé àæýý. Òàõèðûã íü òýãøèëæ, äóòóóã íü ä¿¿ðãýõ ãýñýí óòãàòàé ýíýõ¿¿ òºñëèéí õ¿ðýýíä íèéò 16 àéìàã, íàéìàí ä¿¿ðãèéí 35 ìÿíãà îð÷èì õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýíä ÿìàð íýãýí áàéäëààð òóñ äýì õ¿ðãýñýí ãýñýí òîî áàðèìò áàéíà. Òýäíèé òàâüæ áóé õàìãèéí òîì çîðèëãî íü õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäèéí íèéãýì õàìò îëíû äóíä ñýðãýýí çàñàõ, íèéãýìä òýäíèé îðîëöîîã áèé áîëãîõ þì. ĺðºâä¿ãýýð ñàðûí 3-4-íий өдрүүдэд Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäèéã íèéãýì õàìò îëíû äóíä ñýðãýýí çàñàõ “Òýãø ä¿¿ðýí” õºòºëáºðèéí õ¿ðýýíä ñýòã¿¿ë÷äèéí “Áèä õàìòäàà” óóëçàëòûã çîõèîí áàéãóóëëàà.
Ýõ õ¿íèé ç¿ðõýíä õ¿¿õäýý ýð¿¿ë áîëãîõ õ¿÷ áàéäàã
Õî¸ð ºäºð ¿ðãýëæèëñýí òóñ óóëçàëòûí ¿åýð Ñýðãýýí çàñàõ ¿íäýñíèé òºâèéí ìýðãýæèëòýí, “Òýãø ä¿¿ðýí” õºòºëáºðèéí ìåíåæåð Ò.Áàòäóëàìòàé óóëçñàí þì. Õî¸ð èõýð õ¿¿õäèéí ýýæ áîëñîí ÷ òºðºëòèéí óëìààñ íýã õ¿¿ íü ñààæèëòòàé áîëæ àðâàí æèëèéí òóðø óéãàã¿é ç¿òãýñíèéõýý õ¿÷èíä ºíººäºð õ¿¿ãýý õºë äýýð íü áîñãîñîí ñýòãýëèéí õàòòàé á¿ñã¿é. ªºðèéíõºº õ¿¿ã ºäèé çýðýãò õ¿ðãýõ ãýæ õè÷ýýñýí ç¿òãýë, òýâ÷ýýð, òóðøëàãà ýíý á¿õíýý áóñàäòàé õóâààëöàí íèéãìèéí ñàéí ñàéõíû òºëºº, òýð òóñìàà íèéãìýýñ òóñãààðëàãäñàí õºãæëèéí áýðõøýýëòýé èðãýäèéí òºëºº àæèëëàæ áàéãàà ò¿¿íòýé öººí õîðîì ÿðèëöëàà.
- Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õäèéí ýì÷èëãýýíèé òàë äýýð ìàíàéõ ÿìàðõóó áàéäàëòàé áàéãàà âý?
- Õ¿¿õä¿¿äèéã ìààíü æààõàí áàéõàä ºðõèéí ýì÷, äóóäëàãûí ýì÷ îðæ èðýýä “Ñààæèëòòàé õ¿¿õýäòýé õ¿í àð÷ààòàé ë áàéõ þì áîë ñàéæèðäàã áàéõã¿é þó. Àð÷ààòàé ë áàéõ õýðýãòýé. Àð÷ààòàé áàéãààðàé çà þó” ãýýä ë ýì òàðèà áè÷èæ ºãººä ãàðààä ÿâ÷èõäàã áàéñàí. Îðæ èðýýä ¿çýõ çóóðàà àðàâ, õîðèí óäàà àð÷ààòàé áàéãààðàé ãýäýã ¿ãèéã ë õýëäýã. Ñààæèëòòàé õ¿¿õäèéã ñàéí àð÷èëâàë ñàéæèðäàã ãýäãèéã òýð ýì÷ ìýäýæ áàéãàà ÷ ÿàæ àð÷ààòàé áàéõ òàëààð ýöýã ýõ÷¿¿äýä çààæ ºãäºãã¿é. Òàíàé õ¿¿õýä ñóë áèåòýé áàéíà ºäºð áîëãîí óñàíä îðóóë. Ðàõèòòàé áàéíà ºã뺺 11-12 öàãèéí õîîðîíä íàðàíä áèåèéã íü òîñëîîä èëýýðýé. Íàðíû ãýðýëä Ä àìèí äýì èõ áàéäàã. Õ¿¿õýä ÷èíü òîëãîé íü ºâäºæ áàéíãà óéëààä áàéâàë àãààð ñàëõèíä ãàðãà. Èíãýæ òýâýðâýë òîëãîéãîî äààõ íü ñàéæèðíà, èéì äàñãàë õèéëãýâýë ãàðààðàà ãàçàð òóëäàã áîëíî ãýõ çýðãýýð íààä çàõûí ç¿éë¿¿äèéã õ¿¿õýääýý õèéëãýýä àð÷ààòàé áàéвал õ¿¿õýä òàíü ñàéæèðíà ãýæ ýì÷ çºâëºâºë õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õäèéí ýýæ, ààâ òýð äàñãàëûã õèéëãýýä ë áàéíà ø¿¿ äýý. Ìàíàé õ¿¿ã ãàäààä äîòîîäûí îëîí ýì÷ ¿çýýä õºëä îðîõã¿é þì áàéíà. Öààøäàà öàõèëãààí òýðãýíöýð õýðýãòýé ãэäýã áàéñàí. Òóõàéí ¿åä ìèíèé õèéæ ÷àääàã ç¿éë óéëàõ. Ýì÷ õ¿íèé àìíààñ õ¿¿õýä ÷èíü áîñîõã¿é ãýñýí ¿ã ñîíñîíî ãýäýã àéìøèã. Áîëæ ºãâºë òèéì ¿ãèéã ýöýã ýõ÷¿¿äýä õýëìýýðã¿é. ªñ÷ ÿâàà хүүхдийг ºíººäºð õàðààä òýãíý èíãýíý ãýæ õýëýõ ºðººñãºë.
- Òàíä ýì÷ íàðûí ýíý ¿ã ñýòãýë ñàíààíû õóâüä àñàð èõ äàðàìò áîëæ áàéñàí áàéõ. Ýöýã ýõ÷¿¿ä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õýääýý ÿàæ õàíäâàë ¿ð ä¿íòýé âý?
- Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õä¿¿äèéí ýýæ ààâ íü ýì òàðèà õýðýãëýýä, ýñâýë ãàäààäàä ÿâæ ýì÷ë¿¿ëýõ, èëýý÷ áàðèà÷ èäòýí øèäòýí ë õ¿¿õäèéã ìààíü àìàð÷ ÷àäíà ãýæ áîääîã. Òýãòýë õàìãèéí çºâ ýì÷èëãýýã õèéæ ÷àäàõ õ¿ì¿¿ñ ãýð á¿ëèéíõýí íü. Ýõ õ¿íèé ç¿ðõýíä õ¿¿õäýý ýð¿¿ë áîëãîõ õ¿÷ áàéäàã. Òèéì áîëîõîîð ýõèéíõ íü ñýòãýëèéã àíàãààãààä õ¿¿õäýý àñðàõ àðãà÷ëàëûã íü çààæ ºãºõ þì áîë ¿ð ä¿í ãàðíà. Òýãýõã¿éãýý𠓪º íààäàõ ÷èíü ýäãýðýõã¿é ºâ÷èí. Íààä ìóóãàà çîâîîãîîä ÿàõàâ. Õîîë öàéã íü ºãººä çºí㺺ð íü áàéëãà” ãýýä õýë÷èõ þì áîë ýýæ ààâ íü ñýòãýëýýð ñàíààãààð óíàíà. Òýð õ¿¿õäýý ýì÷ëýõèéí òóëä þó ÷ õèéõã¿é. Íàäàä ÷ áàñ îëîí ýì÷ òýãæ õýëæ áàéñàí. Õàðèí îäîî õ¿¿ ìèíü õºë äýýðýý áîñîîä àëõàæ áàéãàà. Òààð÷ òîõèðñîí äàñãàëûã õèéëãýýã¿éãýýñ áîëîîä õ¿¿õäèéí ãàð àòãàñàí õýâýýðýý, íóðóó áºõèéñºí õýâýýðýý îðøîîä òàòàíõàé áîë÷èõäîã.
- Òàíàé õ¿¿õýä îäîî ñóðãóóëüä ñóð÷ áàéãàà ãýñýí. Õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õäèéã ñóðãóóëèóä õ¿ëýýæ àâàõã¿éãýýñ ýõëýýä áýðõøýýë èõ áàéäàã áàéõ.
- Õ¿¿õýä ÿìàð áàéãààãààñàà õàìààðàõã¿é ñóð÷ áîëîâñðîõ ýðõòýé. Õ¿¿õýä õ¿¿õäèéíõýý äóíä áàéõ íü ñýðãýýí çàñàëòûí õàìãèéí ñàéí îð÷èí. Ìàíàé óëñàä õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õä¿¿äèéã òóñãàé ñóðãóóëüä ñóðãàäàã. Ìàíàé òºñëèéí õýìæýýíä ñóðãóóëèéí çàõèðàë, ìåíåæåð 800 îð÷èì õ¿íä ñóðãàëò ÿâóóëñàí. Òýãýõã¿é áîëîõîîð õ¿¿õäýý öýöýðëýã, ñóðãóóëüä ºãºõ ãýýä î÷èõîîð “Ìàíàéä èéì õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õýä ñóðäàãã¿é ø¿¿ äýý. Ìàíàé ñóðãóóëü áîë òýðã¿¿íèé ñóðãóóëü” ãýäýã áàéñàí. Îäîî õàíäëàãà àðàé ººð÷ëºãäºæ áàéíà. Îäîî òýðã¿¿íèé ñóðãóóëèéã øàëãàðóóëàõ ä¿ðýì æóðìàíäàà ÷ ãýñýí ººð÷ëºëò îðóóëæ, õºãæëèéí áýðõøýýëòýé õ¿¿õýä õýäèéã ñóðãàñàí áý ãýäãèéã õàðãàëçäàã áîëñîí áàéãàà.
- Õ¿¿õäýý ñóðãóóëüä ñóðãàõ òàë äýýð ýöýã ýõ÷¿¿ä ÷ õîéðãî õàíääàã. ßâààä ñóð÷èõâàë, ººðºº õîîëîî èääýã áîë÷èõâîë ñóðàõ ÷ ÿàìàé ãýõ òîõèîëäîë îëîí áàéäàã.
- Ýöýã ýõ÷¿¿ä õ¿¿õä¿¿äèéíõýý ºìíººñ øèéäâýð ãàðãààä “Ìèíèé õ¿¿õýä áè÷èæ ÷àäàõã¿é þì ÷èíü, ÿâæ ÷àäàõã¿é þì ÷èíü” ãýýä öýöýðëýãò ÷ ñóðãóóëüä ÷ ÿâóóëдагүй. Ìàíàé õ¿¿õýä íýã íàñòàéãààñàà ýõëýýä öýöýðëýãò ÿâñàí. Ýíãèéí õ¿¿õä¿¿äèéí äóíä áàéõààðàà õ¿¿õäèéí õýë ÿðèà, ñýòãýõ¿é õºãæäºã. Тэгээд íàéìàí íàñòàé áàéõäàà ñóðãóóëüä îðñîí. Òýð ¿åä õºëä îðîîã¿é, èë¿¿ õºäºë㺺í õèéäãýýñýý áîëîîä áè÷èæ ÷àäàõã¿é áàéñàí. Ñóðãóóëèéíõ íü íàñ áîë÷èõîîä áàéõàä íü áè ÿâäàã áîëîõîîð íü ë õ¿¿ãýý ñóðãóóëüä îðóóëíà äàà ãýæ áîääîã áàéëàà. Òýð ¿åä íýã ñóðãàëòàíä ñóóãààä õ¿¿õäýý ýð¿¿ëæ¿¿ëýõ òàëààñ íü áîäîîä áàéõ áèø õºãæëèéíõºº õýëáýðýýð ÿìàð áàéõ íü õàìààã¿é íèéãìèéí õàðèëöààíä îðóóëàõ ¸ñòîé ãýäãèéã îéëãîîä ñóðãóóëüä îðóóëñàí. Áàãø íàð “Õ¿¿õä¿¿ä òàíàé õ¿¿ ð¿¿ õàðààä õè÷ýýëýý õèéõã¿é áàéíà. Òýãýýä ÷ áóñàä õ¿¿õäèéí ýöýã ýõ èéì õ¿¿õýäòýé ìàíàé õ¿¿õäèéã õàìò áàéëãàëàà ãýýä äóðã¿éöíý. Áèä èéì õ¿¿õýäòýé àæèëëàæ ÷àäàõã¿é. Áè÷èæ ÷àäàõã¿é þì ÷èíü ÿàæ ñóðàõ þì áý åðººñºº îéëãîõã¿é áàéíà” ãýæ õýëäýã áàéñàí. Ýõýí ¿åäýý áèå çàñàõ ãàçàð ðóó áèä çàâñàðëàãààíààð 纺äºã áàéñàí áîë ñàðûí äàðàà ãýõýä àíãèéíõ íü íàéçóóä õºò뺺ä áèå çàñóóëäàã áîëñîí. Íýã ºäºð çàâñàðëàãààíààð î÷ñîí ÷èíü õ¿¿ ìààíü àëãà. Õàðèí áàãø íü “Òàíàé õ¿¿ã àíãèéíõàí íü áèå çàñóóëàõààð àâààä ÿâñàí” ãýæ áàéíà. 00-èéí ºðºº ð¿¿ íü î÷ñîí ÷èíü íýã íü àðààñ íü ò¿ø÷èõñýí, íºãººõ íü ºâäºã뺺ä ñóó÷èõñàí ºìäíèéõ íü òýëýýã òàéëæ áàéñàí. Áè÷èæ ÷àäàõã¿é áàéñàí áîëîõîîð íü êîìïüþòåð äýýð áè÷èæ ñóðãàÿ ãýæ øèéäñýí. Ãýñýí ÷ íýãýíò èë¿¿ õºäºë㺺íòýé áîëîõîîð õî¸ð ¿ñýã çýðýã äàðààä áîëæ ºãºõã¿é. Òýãýõýýð íü êîìüïþòåð äýýð íü ¿ñýã ¿ñãýýð íü öîîëòóóð õèéæ ºãñºí. Í¿õ ð¿¿ äàðàõàä íýã ë ¿ñýã äàðàãäàíà. Èíãýñýýð ìèíèé õ¿¿ îäîî ãýðèéí äààëãàâàð á¿õ ç¿éëýý êîìüïþòåð äýýð õèéãýýä áàãøäàà øàëãóóë÷èõäàã áîëñîí. Îäîî ñóð÷ áîëîâñðîõîä íü ÿìàð ÷ ñààäã¿é áîëñîí. Ñóðãóóëü äîòðîî ÷ºëººòýé ÿâíà, íàéçóóäòàéãàà ¿çâýð ¿çíý. Èíãýõýýð õ¿¿õýä áèå áÿëäðûíõàà õóâüä ººðèé㺺 áóñäààñ ÿëãààòàé ãýæ áîäîõîî áîëüäîã.
Ãóäàìæèíä ãóéëãà ãóéí ñóóãàà ýð¿¿ë ñàðóóë õ¿ì¿¿ñ îëîí áèé. Ýñâýë àæëààñàà õàëàãäààä, àâãàé õ¿¿õýääýý õàÿãäààä, ìºíãºã¿é õýö¿¿ áàéíà ãýýä àðõè óóæ, óðóó äîðîé ÿâàà îëîí õ¿íèéã áèä ìýäíý. Õýäèéãýýð õîðâîîã á¿òýí õàðæ, áîäîæ áàéãààãàà øóóä èëýðõèéëýýä õýë÷èõäýãã¿é ÷, õ¿ññýí ãàçðààðàà ã¿éæ õàðàéæ ÷àäàõã¿é òýð õ¿ì¿¿ñèéí ç¿ðõýíä ýð÷ õ¿÷, õàéð ýíýðýë, çîðèëãî ä¿¿ðýí áàéäãèéã ýíý õî¸ð õîíîãèéí õóãàöààíä ìýäýð÷ áàéëàà.
Ì.Ãýðýëòóÿà


Цааш унших...

Урлаг хатуу учраас сиймхийгээр нь орох зай байхгүй

1991 онд Хөгжим бүжгийн дунд сургуулийг төгссөн нэг ангийн 15 залуу Төв аймгийн “Морин эрдэнэ” чуулгад өөрсдийн хүсэлтээр очиж ажилласан гэдэг. Зах зээлийн хүнд хэцүү үед ардын урлагаа авч үлдэх гэсэн хүсэл нь тэднийг тийш хөтөлсөн биз ээ. 1993 онд “Санта лучия” компаниар дамжуулан Европын орнуудаар тоглолт хийж, 1994 онд Европын алдартай “Альфа культурацион” агентлагтай холбоо тогтоож, түүнээс хойш 16 жил “Эгшиглэн” хамтлаг дэлхийн олон орноор ардын урлагаа сурталчилан тоглолтоо хийсээр яваа ажээ. Өнөөдөр Германд төдийгүй дэлхийн олон оронд тус хамтлаг өөрийн гэсэн байр суурьтай болжээ. 2008 онд “Гэрэг” нэртэй цомгоо гаргаж, энэ цомог нь борлуулалтаараа Европын топ 10-т багтсан байна. Тус хамтлагийн морин хуурч Ж.Төмөрсайханыг эх орондоо ирээд байхад нь таарч цөөн хором ярилцлаа.


- Жилдээ цөөхөн хоног эх орондоо ирж амардаг гэж байсан. Өнгөрсөн жилийнхээс хэр их зүйл өөрчлөгдсөн байна вэ?
- Хямралтай байна гэж хүмүүс яриад л байх юм. Дан ганц монгол хямраад байгаа юм биш. Дэлхий тэр чигээрээ хөдөлгөөнд орчихсон байна. Дэлхий хол байхаа больжээ. Мэдээлэл маш хурдацтай тарж, хаана юу болж байгааг дэргэдээ юм шиг мэддэг больсон үе шүү дээ өнөөдөр. Бүхий л зүйл өөрийн гэсэн гольдролоор явах ёстой. Хөгжил ч гэсэн ялгаагүй. Харин манайхан бүх л юмыг монголчлох гээд үзээд байх шиг санагддаг. Гэхдээ монголчилоод хол явахгүй гэдэг нь одоо ойлгомжтой болж байх шиг. Авлига аваад, асуудлыг найз нөхдийнхөө хүрээнд шийдээд явдаг тал ажиглагддаг ч энэ нэг их удахгүй байхгүй болно. Бүх л зүйлс аажмаар гольдролдоо орж байгаа юм шиг санагддаг. Бидэнд маш их боломж байна. Нэг шинэ санаа олоод ажиллавал сайхан амьдрах боломж байна.
- Хотын соёл, хотын хөгжим гэж сүүлийн үед ярих болсон. Манай хот соёлжиж уу?
- Манайх жаахан замбараагүй л яваад байх шиг санагддаг. Ямар нэгэн зүйлд манлайлагч байх ёстой байх. Хоёр гурван жилийн өмнө монголд машинтай явахад их хэцүү байсан. Харин өнөөдөр хүмүүс хааяа ч гэсэн бие биедээ зам тавьж өгөөд, нөгөөх нь хариу гар даллаж баярлаж байгаа нь харагдаж байна шүү дээ. Тийм масс л олон болох болтугай. Бүх хүмүүс л биеэ сайхан авч яваад байхад хэн ч шүлсээ хаяад байхгүй шүү дээ. Одоо жүдо, боксын заал дүүрэн хүүхэдтэй болсон байна. Олимпийн медальтнууд тухайн салбартаа үлгэр дуурайл болж араасаа олон залуусыг дагуулж байна шүү дээ. Биеэ авч явах, иргэнших гэдэг ч үүнтэй адил.
- Иргэншихийн хэрээр сонсож байгаа дуу хуур, урлагийн мэдрэмж нь өөрчлөгддөг гэдэг. Ирээд урлагийн ямар нэг тоглолт үзэв үү?
- Тоглолт үзэж чадаагүй ээ. Гэхдээ манай ардын урлаг бол хаана ч дахин давтагдашгүй гайхамшигтай соёл. Урьд нь манай улсад ирж байгаагүй хүн “Уртын дуу, морин хуур, хөөмийг сонсохоороо юунд ч баригддаггүй тал нутаг, эрх чөлөө мэдрэгддэг” гэж хэлдэг. Харин манай орныг бага сага мэдэх хүмүүс нь “Уудам талын дундуур морьтойгоо давхиж яваа хүн төсөөлөгддөг” гэдэг. Тэд чинь хөгжмийн боловсрол, мэдрэмж нь айхтар. Тайзан дээр тоглож байхад чинь шууд зүрхэнд хүрдэг гэж хэлэх хүн ч бий. Өнөөдөр монголд аль хөдөлмөрлөсөн нь амжилтанд хүрч байна. Зохиолын дуучид зах зээлээ маш сайн мэдэрч байна. Дээр үед 17 чингэлэг спиртийн хэргийн дараа нэг кино гараад тэр үед шууруулж байсан. Одоо гаргавал хэн ч үзэхгүй. Зах зээл гэдэг угаасаа л ийм. Хүний ярианаас сонсоход, бас интернэтээр ганц нэг юм үзэхэд зохиолын дуучдын тоглолт ууц, тавгийн идээ тавьчихвал найр юм шиг. Хөдөөнөөс хүмүүс хотод их суурьшчихсан зах зээл байгаа гэдгийг нь мэдсэн зарим нэг хүмүүс фонограм тавиад ам барьдаг юм шиг байна лээ. Тэд ингээд нэг удаа мөнгө олдог л юм байгаа биз. Хоёр дахь дээрээ чадахгүй. Урлаг хатуу учраас сиймхийгээр нь чадваргүй хүмүүс орох боломжгүй. 1990-ээд оны эхээр биднийг ардын урлагийн хамтлаг байгуулаад явж байхад ойлгодог, сонсдог, энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хүн бараг байгаагүй. Одоо хичнээн олон сайхан хамтлагууд бий болж, гадаад дотооддоо үндэсний урлагаа харуулж, сурталчилж байна. Болох юмнууд нь цагийн шалгарлаар үлдээд, болохгүй зүйлүүд нь хаягдаад гээгдээд мартагдана.
- 16 жил хүний нутагт амьдарсан хүний хувьд энэ л бидний давуу тал юм даа гэж бодогддог зүйл тань юу вэ?
- Монголчууд их өөдрөг. Нэг герман эр 1996 онд монголд ирээд явсныхаа дараа надад “Хүн зурагтгүй, хөргөгчгүй, угаалгын машингүй амьдарч болдог юм байна. Хөдөө, байгал нь их сайхан юм. Голын эрэг дээр цамцаа угаалаа. Өнгө орсон ч юм уу үгүй ч юм уу” гэж байсан. Хөгжилтэй орны хүмүүс хүмүүс амьдрахад ийм ийм зүйлүүд заавал байх ёстой гэсэн ойлголттой байхад монголчууд бид байгал дэлхийтэйгээ их ойрхон амьдарч, бүх зүйлийг өөрсдөө зохицуулдаг улс. Бид юу ч үгүй байхад сайхан амьдарч чадаж байгаа юм чинь хөгжилтэй, юмтай газар очихоороо бүүр ч сайхан амьдарч чаддаг. Гэхдээ ажаад байхад манайхан нутагтаа байхаараа залхуу, бүгдээрээ дарга болох гээд байдаг хэрнээ гадагшаа гарахаараа яаж ажилладаг гэж бодно. Үнэхээр гайхалтай, бахархамаар
М.Гэрэлтуяа


Цааш унших...

Сүүлчийн жил...

Ёоооё найз нь нэг юм бичих гээд л та нараас тусламж хүсч байна. Амны билэггүй юм ярьлаа гээд загнаад унуузай. Танд амьд яван ганцхан жилийн боломж байна гэвэл яах вэ? а. нас б. Хүйс

1/ Одооных шигээ амьдарсаар л байна
2/ Аав, ээж ойр дотныхонтойгоо салах ёс хийгээд тайван үхнэ
3/ Тооцоо бодно /Маргаантай асуудлаа шийдэж, юу бодож явдгаа хүмүүст хэлэх...гэх мэт/ъ
4/ Хүссэнээ хийж, дураараа дургина
5/ хүмүүст дурсагдахын тулд сайн үйл хийнэ
6/ бусад
Саналаа хуваалцсан танд баярлалаа

Цааш унших...

Учиртай уугаарай

Манай улс анх цайг Алтан хааны үед Хятадаас авч хэрэглэж байсан боловч сүүлдээ Оросоос авч өргөн хэрэглэдэг болжээ. Дэлхийн хоёрдугаар дайны үед Оросоос цай орж ирэхээ больсон учраас нутгийн зэрлэг ургамлаар цай хийж бэлтгэх ажлыг өргөн хүрээтэй хийж байжээ. Одоо манай улс өргөн хэрэглээний цайг Хятад, Энэтхэг Орос зэрэг орноос авч байгаа. Үүнээс гадна өөрийн орны ургамлын баялагаас олон төрлийн цайг бэлтгэн хүнсний болон эмчилгээний чиглэлээр өргөн хэрэглэх болжээ. Ургамлын цай гэж юу болох талаар ЭМШУИС-ын Уламжлалт анагаахын сургуулийн багш, ургамал судлаач Б.Хүрэлчулуунтай ярилцлаа.

- Ургамлын цай гэдэг нь цайны ургамлаас юугаараа ялгаатай байдаг вэ?
- Цайны ургамал гэдэг бол биеэ даасан ургамлын төрөл зүйл. Харин ургамлын цай гэдэг бол тухайн ургамлыг ашиглан цай хийж болох бүх төрлийн жимс, мод, бут, цэцэг навчийг хамруулж ойлгох хэрэгтэй. Дэлхийн олон орны ард түмэн өөрийн орны ургамлын цайг орлуулан ашигладаг. Түүнтэй ижил манай оронд түгээмэл ургадаг, орон нутгийн хүмүүс хүнсэндээ болон анагаах зориулалтаар хэрэглэдэг 100 гаруй ургамал байдаг. Ургамлаар бэлдсэн цай аятайхан үнэр, амттай байдаг. Цайг хэрэглэх зориулалтаар нь өдөр тутмын ахуйн хэрэглээний буюу хүнсний, эмчилгээний, урьдчилан сэргийлэлтийн гэж гурав ангилдаг. Хүнсний цай нь биед хоол хүнс, ундны хэрэгцээг хангадаг. Ургамлын гаралтай эмчилгээ, урьдчилан сэргийлэлтийн цайг өдөр тутам, эсвэл удаан хугацаагаар тогтмол хэрэглэж болохгүй. Тодорхой хугацаанд эмчийн хяналтан дор тогтоосон тун хэмжээгээр хэрэглэх нь зохимжтой.
- Янз бүрийн ургамлыг хольж цай чанаж болох уу?
- Цай болгон хэрэглэх ургамлуудыг зөв зохистой сонгохгүй бол ургамлын доторх зарим бодисууд бие биенийхээ хүчийг бууруулах, эсвэл хоорондоо урвалд орж хортой бодис ялгаруулах муу талтай байдаг. Харин ургамалд байх биологийн идэвхт бодис, хоорондоо нийцэх байдлаар нь зөв сонгож чадвал бие биеийнхээ хүчийг дэмжин, эрүүл мэндэд сайнаар нөлөөлдөг. Цай нь мэдрэлийг сэргээн биеийг тордон тэнхрүүлдэг гайхамшигт бүтээгдэхүүн. Энэ нь түүнд агуулагддаг кофеины үр нөлөө.
- Дотооддоо цайны ургамал тариалах боломж манайд бий юу?
- Цайны ургамал нь дулаан чийглэг уур амьсгалтай газар ургах боломжтой байдаг. Манайх уур амьсгал эрс тэс, хуурай байдгаас хамааран цайны ургамал тариалах боломжгүй. Харин эмчилгээний шугамаар ургамлыг хандлан эмчийн зааврын дагуу ууж болно. Хүн бүр уул хадаар явж эмийн ургамал түүгээд байх бололцоо бидэнд бага.
- Ургамлын цайг хонуулж хэрэглэж болох уу?
- Эхлээд хандаа бэлдсэн байх учиртай бөгөөд уух тухайн цаг бүртээ ханднаасаа тодорхой хэмжээгээр хийж ууна. Ургамлын цай биед сайн гээд байнга уух нь буруу. Халуунаар нь уух уу, хүйтнээр нь хэрэглэх үү гэдэг тухайн хүний сонголт. Гэхдээ нэмэлтээр элсэн чихэр хийж уух нь буруу. Хүнсний цай буюу сүүтэй цай, дүрдэг цайнд нэмэлтээр элсэн чихэр хэрэглэж болдог ч ургамлын цай нь эмчилгээний буюу урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хэрэглэж байгаа учир үүнийг хориглодог.

Цайны ханд бэлтгэх арга:
 Жижиглэсэн ургамлыг шил буюу шаазан саванд хийж дээрээс нь буцлам халуун ус хийнэ. Хуурай ургамалд шингэхийг нь тооцоолж усыг шаардагдах хэмжээнээс 10-15 хувиар илүү хэмжээтэй хийгээрэй. Дараа нь хандлах савыг сайн таглаад буцалж байгаа устай саванд хийж 10-15 минут байлгана. Хандаа гаргаад 45 минут хөргөсний дараа шүүх хэрэгтэй. Бэлтгэсэн ханд нь дулаан газар хадгалвал хөгцрөх, гашлах, ялзрах зэргээр амархан мууддаг тул нэг, хоёр өдөр хэрэглэх хэмжээгээрээ бага багаар нь бэлтгэж, гэрэлгүй, сэрүүн газар хадгална.
 Өндөр хэмд тэсвэртэй биологийн идэвхт нэгдлийг агуулсан ургамлын хатуу үндэс, үндэслэг иш, мөчир холтос зэргийг чанамал ханд болгон хадгалж болно. Эдгээр зүйлүүдэд байгаа гол бодисуудыг хандлан авахын тулд удаан буцалгах шаардлагатай. Хандлалт өндөр хэмд удаан үргэлжилдэг учраас шим тэжээлээс гадна уураг, будагч бодис, аргаах бодис, давирхай болон дагалдах бодисууд хандад ихээр агуулагддаг.
 Хүйтэн аргаар чанамал ханд бэлтгэхдээ ургамлын түүхий эдийг хэрчиж нунтаглаад хандлах саванд хийж дээр нь хүйтэн ус хүрэлцэх хэмжээгээр нэмж буцлам устай усан халаагуур дотор хийж 30 минут буцалгаж гаргана. Үүнийхээ дараа тасалгааны хэмд 10 минут тавьж хөргөөд самбай, хөвөнгөөр хоёр дахин шүүнэ. Аргаах бодис агуулсан ургамлын хандыг халуунаар нь шүүж авна.
 Зэхмэл хийх – Жижиглэсэн олон зүйлийн ургамлын цэцэг, үр, жимс, үндэс, холтос, үндэслэг иш зэргийн хуурай холимог юм. Холих ургамлуудыг цэвэрлэж, тус тусад нь жигнэн авч жижиглэнэ. Дараа нь сайтар хольж хэрэглэх хэмжээгээр боож, уутанд хийж бэлтгэнэ.
М.Гэрэлтуяа


Цааш унших...

Солонгос явмаар байна уу?

Солонгост очиж ажиллаад амьдрал ахуйгаа дээшлүүлчихье гэсэн иргэдийн цуваа тасраагүй л байна. Энэ дугаарынхаа зочноор БНСУ-аас Монгол Улсад суугаа онц бөгөөд бүрэн эрхт элчин сайд Жон Илийг урьж хоёр орны харицаа, тус улсад сурч, ажиллахаар гарах боломж хэр байгаа талаар ярилцлаа.

- Та манай улсад элчин сайдаар томилогдож ирээд сар гаруй болж байна. Элчин сайдын албыг хаших гурван жилийн хугацаанд аль салбарт түлхүү анхаарал хандуулах вэ?
- Хоёр талаас ярилцаж тохиролцож байгаа зүйлүүд олон бий. Гэсэн ч ярихаасаа илүү хийж бүтээсэн зүйл харилцаанд маань бага байна. Би монгол судлаач ч юм уу, монголын талаар сайн мэддэг хүн биш. Гэхдээ элчин сайдаар томилогдож ирээд сар гаруйн хугацаанд монголтой танилцаж, бага багаар танилцаж байна. Монгол болон Солонгос хүмүүс бие биедээ холын хүмүүс шиг санагддаггүй, ах дүү хамаатан садан шиг ойр дотноор бие биенээ хүлээн авдаг. Монголчуудын дэлхийд гарах гарц хязгаарлагдмал ч Солонгос улс харьцангуй нээлттэйгээр харилцдаг. Монголчуудад манай улс гадаадын иргэн гэдэг утгаар нь Ойрх дорнод, Зүүн хойд азийн орнуудын нэгэн адил ханддаг. Солонгосын томоохон үндэстэн дамнасан корпорациуд монголын талаар бараг мэдэхгүй. Тэгэхээр элчин сайдаар ажиллах гурван жилийн хугацаандаа Солонгосын томоохон компаниудыг монголд хөрөнгө оруулах орчныг бүрдүүлж, тэднээр дамжуулан монголыг сурталчилах зорилготой байгаа. Хоёр орны Засгийн газар харилцаагаа тэлэх, өргөжүүлэх бодлого баримталж ирсэн. Харилцаа хөгжих, хоорондоо олон дахин харьцахын хэрээр аар саар зөрчил гарна. Би монголд ирснээсээ хойш хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр солонгос улстай холбоотой нийтлэлүүдийг уншлаа. Сайн мэдээ ховор харагдаж байна. Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл нийгмээ авч явах, хандлагыг тодорхойлох хөшүүрэг нь байдаг. Өнөөдрийн алдаа дутагдлыг дөвийлгөхөөсөө илүү болж бүтэж байгаа сайныг нь сурталчилаад, болохгүй байгаа зүйлийг нь нээлттэйгээр хэлэлцдэг байх нь зүйтэй. Хоёр орны харилцааг ерөнхий төвшнөөр нь авч үзвэл сайн явж байгаа.
- Монголчууд хүссэн үедээ Солонгост зорчдог болоход юу саад болж байна гэж та үздэг вэ?
- Манай хоёр улсын харилцаа түүхэн урт хугацааны туршид нягт байсан. Цаашдаа алс ирээдүйгээ харсан бодлого явуулах нь зүйтэй. Эхний ээлжинд иргэдийг визний хөнгөлөлттэй нөхцлөөр Солонгост зорчих гэрээнд гарын үсэг зурсан. Энэ нь цаашдаа визгүй зорчиход томоохон алхам болно. Нөгөө талаас улс хоорондын агаарын хэлэлцээрт ахиц гарч чадахгүй байгаа нь хоёр улсын иргэд харилцан чөлөөтэй зорчиход саад болж байна. Манай талаас нэг нислэгийн суудлын тоог нэмэгдүүлье гэсэн санал гаргасан байгаа. Харин монголын тал үүнийг цаг хугацааны хувьд хараахан болоогүй 2010-2013 онд энэ ажлыг хэрэгжүүлье гэсэн байр суурьтай байна. Дэлхийн эдийн засгийн хямрал нөлөөлж, улс хооронд зорчих иргэдийн тоо цөөрсөнтэй ч ирээдүйд хоёр орны хооронд зорчих иргэдийн тоо нэмэгдэнэ, яваандаа визгүй зорчино гэх юм бол одооноос бэлтгэл маягаар арга хэмжээ авах нь зүйтэй. Солонгос улсад 30-90 хоног визгүй зорчих гэрээ байгуулсан 87 орон бий. АНУ-тай саяхан харилцан визгүй зорчих гэрээ хэлэлцээр хийсэн. Энэ нь урьдчилан тухайн хүнийг шалгаж, биодата буюу гар хурууны хээгээр уншдаг паспорттай болох гэсэн нөхцөл заасан байгаа. Тэгэхээр монголчууд ч гэсэн манай улсад визгүй зорчих боломж бүрдэх боломжтой.
- Сурч ажиллахаар олон хүн Солонгос орныг зорихыг хүсдэг. Гарц боломж хэр байдаг вэ? Визний хугацааг сунгахад уян хатан бодлого баримтлах боломж бий юу?
- Монголоос солонгост суралцаж байгаа 3200 орчим оюутан байдаг. Үүнээс магистр болон докторт 1800 орчим, хэлний бэлтгэлд 1400 гаруй оюутан суралцаж байна. Докторын зэрэг хамгаалахаар, мөн Засгийн газрын тэтгэлэгээр суралцаж байгаа оюутнуудад олон удаагийн виз олгодог. Оюутнуудад, тэр тусмаа хувийн зардлаар суралцаж байгаа хүмүүс долоо хоногт 24 цагийн ажил хийх боломжтой. Бакалавр болон магистрт суралцаж байгаа бол нэг семистер, харин хэлний бэлтгэл бол зургаан сар сурсны дараа ажил эрхлэх боломж нээгдэнэ. Нарийн мэргэжлийн бус ажилчид 15 мянга орчим байдгаас 12 мянга орчим нь хуулийн дагуу хөдөлмөр эрхэлж байна. Харин хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж байгаа хүмүүс гурван жилийнхээ хугацааг дуусгаад ажил олгогч нь хүсэх юм бол хугацаагаа хоёр жилээр сунгах боломжтой. 2008 оны сүүлийн хагасын байдлаар авч үзэхэд сар тутам 200-300 хүн гэрээний хугацаагаа дуусгаад дахин хоёр жилээр ажиллахаар визээ сунгуулж байна. Зөвхөн солонгос гэлтгүй аль ч хил гааль, гадаадын иргэн харъяатын газрууд хатуу чанга дүрэм журмаар ажилладаг. Монгол Улсад ажиллаж, амьдарч байгаа аль ч орны иргэдийг гадаадын иргэн харъяатын албанаас хууль бус байгааг нь тогтоож албадан гаргах эрхтэй. Үүнтэй нэгэн адил манай улс ч бас хууль бусаар амьдарч байгаа хүмүүсийг албадан гаргадаг. Монгол иргэдийг тусд нь авч үзэх боломж байхгүй шүү дээ.
- Дэлхийн эдийн засгийн хямралтай холбоотойгоор гэрээгээр болон “хараар” ажиллаж байгаа монголчууд ажилгүй болж байгаа тухай мэдээлэл дуулддаг. Цаашид манай улсаас ажиллах хүч авах тал дээр Солонгос улсын засгийн газар ямар бодлого, байр суурьтай байгаа вэ?
- Өнгөрсөн жил манай улсад хямрал эдийн засагт нөлөөлөхөөр хэмжээнд мэдрэгдээгүй. Харин энэ жилийн хувьд санхүүгийн хямрал дэлхий нийтийн хувьд санаа зовоосон зүйл болоод байна. Үүнтэй уялдуулан манай улсын бодлого ч өөрчлөгдсөн. Ерөнхий сайдаар ахлуулсан гадаадын иргэн харъяатын бодлогын хороо ажиллаж эхэлсэн. Урьд нь гадаадын ажилчдыг авахдаа улс тус бүрээр нь квот тогтоодог байсан. 2008 онд нийтдээ 40000 хүн гаднаас авна, үүний найман мянгыг нь монголоос авна гээд тодорхой заачихдаг байсан. Харин энэ жилээс эхлэн улс тус бүрээр квот тогтоохоо больж, нийтдээ тийм хэмжээний ажилчин авна гээд тоо гаргасан байгаа. Ерөнхийдөө гаднаас авах ажилчдын тоо ойролцоогоор 50 хувь буурна. Монголоос Гадаадад ажиллах хүч илгээх төвөөр дамжин Солонгос руу ажиллахаар явж байгаа хүний тоо бусад оронтой харьцуулахад бага байна. Эндээс явж байгаа хүмүүс ихэвчлэн жижиг дунд үйлдвэрлэлийн салбарт ажилладаг. Тэгэхээр ажил олгогч эзэн ямар хүн авахаа шийддэг. Солонгосын ажил олгогчид монгол хүн авахаасаа илүү тайланд, зүүн өмнөд азийн орны иргэдийг авах сонирхолтой байдаг. Монголчууд ажлын таван өдөр тасралтгүй ажиллах ёстой байтал хоногоор ажлаа хаяж явах, өөр цалин сайтай ажил хайгаад алга болох тохиолдол гардагтай ч энэ асуудал холбоотой. Элчин сайдын хувьд хэлэхэд Солонгос улсад гэрээгээр ажиллахаар явж байгаа иргэд анхнаасаа тууштай байж ажил хөдөлмөрөө эрхлэн, хууль дүрмээ сахиад, журмынхаа дагуу хоёр жил сунгуулаад яваасай гэж боддог.
- Гэрээгээр ажиллахаар явж байгаа монголчууд эрүүл мэндийн үзлэгт ороод явдаг. Харин хэсэг хугацаанд ажиллаад эргэж ирж байгаа хүмүүсийн эрүүл мэндийг хоёр тал анхаарч үздэггүй. Энэ тал дээр ямар бодолтой байна?
- Гэрээгээр ажиллаж байгаа ажилчид эрүүл мэндийн үзлэгт жил болгон хамрагддаг. Эрүүл мэндийн үзлэгийнх нь зардлыг Солонгосын эрүүл мэндийн корпорац гаргадаг. Ажил олгогч ажилтан хоёр харилцан тохиролцоод эрүүл мэндийн даатгалд даатгуулдаг. Мэргэжлийн өвчин, ажиллах орчноос шалтгаалсан гэмтэл, үйлдвэрлэлийн осолд ороход цаг тухайн үед нь солонгост эмчлүүлэх эрхтэй. Нөгөө талаас Монгол Улсын Засгийн газар энэ асуудалд анхаарал хандуулахгүй байгаатай ч холбоотой. Осол гарах тохиолдол бүрт нь арга хэмжээ аваад байх боломж өнөөдөр бүрдсэн.
- Монгол Улс БНСУ болон Хойд Солонгостой дотно харилцаатай байдаг. Хоёр Солонгосын харилцааг сайжруулахад Монгол Улсын зүгээс ямар арга хэмжээ зохион байгуулаасай хэмээн бодож байна вэ?
- Саяхан Хойд Солонгос пуужин хөөргөлөө. Энэ үйл явц дэлхий нийтийн анхаарлыг татаж, НҮБ-ын аюулгүй байдлын зөвлөл хэлэлцэж байна. Манай талаас ч гэсэн АНУ, Япон, ОХУ, Европын холбоотой энэ асуудлаар уулзаж ярилцсан. Хойд Солонгос пуужин хөөргөснөөр БНСУ болон Японы цэргийн зардал, стратегийн тэнцвэрт байдал алдагдахад хүрнэ. Ингэхээр энэ нь зөвхөн хоёр Солонгосын асуудал бус энэ бүс нутгийн аюулгүй байдалтай холбоотой. Саяхан энэ асуудлаар Монгол Улсын гадаад харилцааны яамны албаны хүмүүстэй уулзсан. Монголын талаас энэ асуудалд сэтгэл зовниж, зүүн хойд азийн аюулгүй байдлыг хангах, энх тайвны замаар шийдвэрлүүлэх гэсэн бидний байр суурьтай ижил байгаагаа илэрхийлсэнд баяртай байна. Өмнөд хойд солонгос өнөөдөр хуваагдсан хэдий ч өдгөөгөөс зуу хүрэхгүй жилийн өмнө нэг улс байсан. Солонгосын хойг, Манж, Монгол гээд эх газраараа нэгдмэл, нягт харилцаатай явж ирсэн. Хэдийгээр хойд солонгос пуужингаар сүрдүүлж байгаа ч гэсэн манай өмнөд солонгосын тал маш тэвчээртэй, хүлээцтэй хандаж байгаа. Цаашдаа ч гэсэн хоёр солонгосыг нэгтгэх үйл явц энх тайвны замаар шийдэгдэнэ гэдэгт итгэж байна.
М.Гэрэлтуяа


Цааш унших...

Сэтгэл төвшин, тогтвортой хүн өвчин тусдаггүй

Монголд анх удаа тархины гүний буюу гуравдугаар ховдлын хавдрыг авах мэс заслыг амжилттай хийлээ гэж сонсоод, мэс заслыг гардаг гүйцэтгэсэн “Ачтан” эмнэлгийн эмч Ц.Энхбаяртай уулзахаар зорьлоо. Энэ төрлийн хавдар ховор тохиолддог бөгөөд гадагшаа явж эмчлүүлэхэд асар их зардал шаарддаг ажээ. Өмнө нь манайд энэ төрлийн мэс заслыг хийх боломжгүй байсан бол тус эмнэлэг техник тоног төхөөрөмж, өндөр хүчин чадалтай микорскоп оруулж ирснээр энэ төрлийн хагалгааг хийх боломжтой болсон байна.

- Тархины гүний мэс заслыг анх удаа хийсэн гэж сонслоо. Мэс заслын өмнөх болон дараах байдал ямар байна?
- Гурван настай хүү манай эмнэлэгт ирэхдээ ухаангүй байсан. Олон эмнэлэгт үзүүлэхэд “Монголд эмчилэх боломжгүй, гадагшаа явж мэс засал хийлгэ” гэж зөвлөсөн байсан. Тэгээд ЭНЭШТ-д хэвтэн эмчлүүлж байгаад, гэр бүлийнхэн нь гадуур мөнгө хөөцөлдөж байсан юм билээ. Энэ хугацаанд хүүхдийн бие муудаж, “Хүүхдийн төлөө за гэж хэлье” төвд эмчлүүлж байсан юм билээ. Тэр үедээ хүнээс “Ачтан” эмнэлэгт мэс засал хийж магадгүй гэж дуулаад авчирсан. Ухаангүй, тархи дарангуйлагдсан байдалтай, тархины усжилт ихтэй ирж, бид шуурхай зөвлөгөөн хийгээд, мэс засал хийхээр шийдсэн. Мэс засал амжилттай болж хүү найм хоноод эмнэлгээс гарсан. Хоргүй хавдар байсан бөгөөд бүгдийг нь авч чадсан.
- Ер нь тархины хорт хавдар манай оронд хэр их тархалттай байгаа вэ? Шалтгаан нь юу вэ?
- Ганцхан тархиных гэлтгүй хавдар ихсэж байна. Энэ нь олон төрлийн шалтгаантай. Тархины хавдар бол байрлалаасаа хамаараад янз бүр байдаг. Гадаргуугийн байрлалтай буюу амьдралын чухал эрхтний төвөөс хол байрлалтай хавдруудыг мэс заслын аргаар эмчлэхэд харьцангуй хялбар. Яг үүнээс болж хавдар үүсч байна гэж эрдэмтэд хэлж чадахгүй л байна. Өвчний үүсэл шалтгаан вирус гэж үздэг байсан үе өнгөрсөн. XXI зуун бол сэтгэхүйн эрин. Бид нэг л орчин нөхцөлд амьдарч байна. Гэтэл зарим нь өвдөөд, зарим нь өвддөггүй. Үнэхээр вирусээр үүсгэгдээд байгаа юм бол бүгдээрээ өвдөх нь яасан юм бэ? Тэгэхээр хамгийн чухал зүйл нь хүний амьдралын хэв маяг, зан үйл болж таарч байгаа юм. Элдэв хорт зуршилгүй, эрүүл хоол хүнс хэрэглээд, ажил амьдралаа зөв зохицуулж, бухимдлаа зөв тайлж чадаж байгаа эсэхээс өвчин тусах тусахгүй нь хамаардаг. Нэг үгээр хэлбэл тухайн хүний дархлаа ямар байгаагаас өвчлөх магадлал хамаарч байгаа хэрэг. Нийгэм бүхэлдээ стресс, бухимдалтай, экологийн тэнцвэр алдагдаж байхад үүнд дасан зохицох чадвар хүний дархлааны системд байдаг. Дархлаа ямар байх нь сэтгэл зүйтэй холбоотой. Сэтгэл зүйн зөв төлөвшил, хүмүүжилтэй дээр нь ажил амралтаа зохицуулаад өөртөө таарч тохирох хүнсийг хэрэглэвэл дархлаа сайн л байна. Сэтгэл нь төвшин, тогтвортой хүн өвчин тусдаггүй, туслаа ч хурдан эдгэрдэг. Буруу хооллолт, стрессээсээ гарч чадахгүй байгаагаас дархлаа сулардаг. Дархлаа сулрахаар бэлэн байгаа вирусууд биеийг амархан өвчлүүлдэг.
- Байнга ам цангах, толгой янгинаж өвдөх нь тархины хавдрын шалтгаан гэж сонссон. Энэ хэр үнэний ортой вэ?
- Энэ шинж тэмдгүүд нь маш олон шалтгаантай. Толгойны эм авч ууя гэж эмийн сан руу гүйхээсээ өмнө эмчид хандах хэрэгтэй. Заавал өвчин тусаад толгой өвдөх албагүй. Ажлын зохион байгуулалт, хэт ачаалал, дадал зуршлаас хамаарч түр зуур толгой өвдөх нь бий. Ямар ч өвчнийг эмчилнэ гэдэг шалтгааныг нь олох. Эмчилгээний чанар, эмч нарын чадвар сайжирч байгаа ч өвчлөл буурахгүй байна. Юунаас болоод өвдөөд байгаа шалтгааныг нь л олохын тулд судалгаа, шинжилгээ хийх хэрэгтэй. Миний хувьд нийгмийн талын шалтгаанууд давамгайлж байна гэж үздэг. Өөрийгөө хамгаалахын тулд спортоор хичээллэж, бие биенээ ойлгодог, дэмждэг, харилцан ярилцдаг байх хэрэгтэй. Бид далан жил гараа угаа гэж ярилаа. Хүн болгон гараа угаадаг, цэвэр байх хэрэгтэй гэдгийг мэддэг. Харин одоо бид сэтгэлээ яаж угаах вэ, стрессээ яаж тайлах вэ гэдгийг ярих цаг болсон. Өвчлөлийн шалтгаан үүнээс л үүдэлтэй.
- Тархины хавдраар өвчилсөн үед ямар шинж тэмдэг илэрдэг вэ?
- Шинж байдлаасаа хамааран янз бүрээр илэрдэг. Захын байрлалтай, хоргүй, удаан явцтай хавдар эхэн үедээ мэдэгдэхгүй. Нэлээн том болж байж гэнэт ухаан алдаж унах юм уу, дотор муухайрч, огиудас хүрэх, оюун ухаан сулрах байдлаар илэрдэг. Харин хортой хавдар бүүр жижигхэн байхдаа ч мэдэгддэг. Толгой өвдөх, өглөөгүүр дотор муухайрах, бөөлжих, тархи толгой дүнхүүрээд байх юм бол мэдрэлийн эмчид хандаж байх хэрэгтэй.
- Энэ төрлийн мэс заслын өртөг маш өндөр гэж сонссон. Манайд үнэ өртгийн хувьд ямар байна? Цаашид бууруулах болоцоо бий юу?
- Сая хагалгаа хийлгэсэн хүүхэд гадагшаа явж эмчилгээ хийлгэхэд 70 мянган доллар хэрэгтэй гэж байсан. Манайх хагалгааг 2,5 сая төгрөгт багтааж хийсэн. Баян боломжийн амьдралтай хүмүүс нь гадагшаа гарч эмчилгээгээ хийлгэдэг. Бид дундаж төвшний хүмүүст л үйлчилгээ үзүүлж байна. Нийгмийн бүхий л хэсэгт хүртээмжтэй үйлчилж чадахгүй байгаа нь үнэн. Эмч хүнийхээ хувьд үнэ хөлсийг бодохоосоо илүүтэй, гарах үр дүнг нь харж байна. Зөв оношилж, зөв эмчилж, хурдан эдгээх нь чухал. Тэгээд ч урьдчилан сэргийлэлт муу байгаагаас хүмүүс мэс засал хийлгэх хэмжээнд хүртлээ явж байгаа нь сэтгэл эмзэглүүлж байна.
- Гадагшаа гарч эмчлүүлэх нь илүү үр дүнтэй гэсэн ойлголт нийгэмд бий болж байна. Үүнд эмч нарын ур чадвар, техник тоног төхөөрөмжийн хүчин чадал нөлөөлж байгаа. Монголд эмчилгээ оношлогоог сайжруулахад хамгийн түрүүн юу анхаарах ёстой вэ?
- Жилд манайхаас 40 мянган хүн гадагшаа эмчилгээ, оношлогоо хийлгэхээр явж байна гэсэн судалгаа байдаг. Манай эмч нар ур чадвар, мэргэжлийнхээ төвшнөөр хэний ч доор орохгүй, гэтэл багаж тоног төхөөрөмж дутмаг. Өнөөдөр манайд эмнэлгийн үйлчилгээг хувийн хэвшил авч явж байна гэхэд хэтрүүлэг болохгүй. Хувийн эмнэлгүүд сайн эмч нарт өндөр цалин өгч, шаардлагатай багаж тоног төхөөрөмжийг оруулж ирж байна. Гэтэл хүн болгон хувийн эмнэлгээр үйлчлүүлж чаддаггүй. Улсын эмнэлэг янз бүрийн замаар орлого олж байгаа ч мөнгөө юунд зарцуулж байгаад нь тавих хяналт байхгүй. Үүнийг зөв гольдролд нь оруулж чадах юм бол улсын эмнэлэг ч техникийн хувьд дэлхийн жишигт хүрэх боломжтой. Анхнаасаа зөв замаар явсан бол өдийд манай эмнэлгүүд дэлхийн жишигт хүрчих байсан. Эх орондоо, ээж аав элгэн садныхаа дэргэд эмчилгээ хийлгээд эдгээд явах чинь тухайн хүнд ч гэсэн сайхан байна шүү дээ. Манай эрүүл мэндийн даатгалын тогтолцоо шал түүхийгээрээ байна. Эрүүл байгаа хүмүүсийн даатгалд өгч байгаа мөнгийг өвчтэй нь хэрэглэж байна. Тэгээд ч өвчтэйд нь ч даатгал нь үйлчлэхгүй байна.
М.Гэрэлтуяа

Цааш унших...

За нэг иймэрхүү...

Нүүдэл суудал хийх гэж ихэд зүдрэв. Блогмн маань хэзээ ажилд орохыг хэлж мэдэхгүй болохоор түрдээ энд орогнож байхаас... Ямартаа орон байрны асуудлыг шийдэж өгсөн МЕСС-д талархал илэрхийлье. Гурван өдөр юу ч бичээгүй, бас уншаагүй өнжчихсөн чинь бүүр төсөөрчиж хэ хэ... Аан нээрээ нөгөө мөнгө төгрөг босгох, блогмний хэвийн үйл ажиллагааг сэргээх тал дээр ямархуу арга хэмжээ авч байгаан болдоо цаад Алмас чинь? Мэджийгаа хүн байвал хэлж өгч туслаарай.
Цааш унших...